Ísland annað árið í röð í fyrsta sæti í alþjóðlegum samanburði lífeyriskerfa
Íslenska lífeyriskerfið er í efsta sæti í alþjóðlegri lífeyrisvísitölu sem ráðgjafarfyrirtækið Mercer og samtökin CFA Institute standa að og birt var í morgun.
Ísland er nú í annað sinn með í þessum samanburði lífeyriskerfa í alls 44 ríkjum og í næstu sætum fyrir neðan eru Holland og Danmörk. Þessi þrjú ríki eru þau einu sem lenda í efsta flokki vísitölunnar þegar lögð eru saman stig fyrir hvern einstakan þátt lífeyriskerfanna.
Góð heildarútkoma íslenska kerfisins
Niðurstöður vísitölunnar voru birtar 11. október og var jákvætt að sjá að heildareinkunn Íslands hækkar milli ára.
Ísland fær góða útkomu í mörgum þáttum en ekki mjög slaka útkomu í neinum þætti. Í því liggur ágæt heildarútkoma íslenska lífeyriskerfisins.
Þessi samanburður lífeyriskerfa byggist annars vegar á talnaefni frá Efnahags- og framfarastofnunni – OECD og öðrum fjölþjóðastofnunum og gagnabönkum og hins vegar á upplýsingum sem sérfræðingar hjá Mercer og fleiri hafa aflað í viðkomandi ríkjum.
Tíu efstu og fimm neðstu
Lífeyriskerfin geta mest fengið 100 stig á vísitölulistanum. Ísland, Holland og Danmörk ná yfir 80 stigum og teljast því búa við öflug lífeyriskerfi sem skili góðum réttindum, séu sjálfbær og með trausta umgjörð.
Hér er listi yfir 10 efstu ríkin af alls 44 og þau 5 neðstu ásamt heildarniðurstöðu hvers fyrir sig í stigum talið.
Hvað skýrir efsta sæti Íslands?
Dr. David Knox, sérfræðingur hjá Mercer, ritstýrir skýrslunni um vísitöluna.
Sjá Mercer-CFA skýrslu ársins 2022
Í ávarpsorðum hans er farið yfir nokkur af þeim atriðum sem huga þarf að við langtímaþróun lífeyriskerfa heimsins:
- Hvaða lífeyri er hægt að tryggja eldra fólki í framtíðinni?
- Getur núverandi kerfi áfram staðið við skuldbindingar þrátt fyrir breytta samsetningu þjóða og breytinga á fjármálamörkuðum?
- Er uppbygging lífeyrissjóða með þeim hætti að þeir tryggi traust á kerfinu til lengri tíma?
Í skýrslunni er farið yfir hvaða þættir skila Íslandi efsta sætinu og má þar meðal annar nefna:
- tiltölulega ríflegan lífeyri almannatrygginga,
- skyldusparnað alls launafólks með hárri iðgjaldaprósentu leiðir til þess að verulegar eignir eru lagðar til hliðar fyrir framtíðina,
- góða stjórnarhætti og regluverk lífeyrissjóða í kerfi með góða eiginleika.
Í skýrslunni er einnig bent á hvernig unnt væri að hækka heildareinkunn Íslands enn frekar. Það yrði helst gert með því að:
- minnka skuldir heimila sem hlutfall af vergri landsframleiðslu,
- huga betur að jöfnun lífeyrisréttinda við skilnað,
- minnka skuldir ríkisins sem hlutfall af vergri landsframleiðslu.
Styrkleikar og veikleikar íslenska kerfisins
Heimsvísitala Mercer greinist í þrjár undirvísitölur sem mæla nægjanleika, sjálfbærni og traust (e: adequacy, sustainability og integrity). Ísland er í efsta sæti bæði í nægjanleika og sjálfbærni, sem vega þyngst í vísitölunni, en í sjöunda sæti hvað varðar traust.
